Park Ruijbosch in Haaren
In september 2018 startte Van Helvoirt Groenprojecten met de omvorming en aanleg van Park Ruijbosch, een natuurgebied midden in de dorpskern van Haaren. Park Ruijbosch ligt achter de Sint-Lambertuskerk in het Brabantse Haaren. Het gebied maakte vroeger deel uit van de tuin van een bankierswoning die naast de kerk stond en is daardoor altijd onbebouwd gebleven. Vanaf 2012 is gemeente Haaren de voormalige tuin in gebruik gaan nemen als retentiegebied. Sinds september 2018 is Van Helvoirt Groenprojecten samen met gemeente Haaren aan de slag gegaan om de voormalige tuin om te vormen naar een natuur- en recreatiegebied voor jong en oud. Afgelopen zomer werden de laatste werkzaamheden opgeleverd.
Voorbereidingsfase
Voorafgaand aan de werkzaamheden zijn in het gebied de bestaande natuurwaarden geïnventariseerd. Hierbij is onder andere gekeken naar bestaande vegetatie en reeds voorkomende diersoorten en zijn mogelijke risico’s in kaart gebracht (zie afbeelding 1 en 2). Daarnaast zijn de bodemomstandigheden in kaart gebracht.
Ontwerpfase
Voorafgaand aan de ontwerpfase vond een uitgebreide co-creatie sessie plaats met alle belanghebbenden die in het park actief zijn. Bij de sessie bleek eens te meer hoe belangrijk deze plek is voorde inwoners van Haaren. Omwonenden, sportverenigingen, imkers, natuurverenigingen, vrijwilligers en medewerkers van gemeente Haaren waren allemaal aanwezig. Tijdens deze gezellige avond zijn alle wensen geïnventariseerd, gebundeld en teruggebracht tot een aantal kernwaarden. Deze kernwaarden in combinatie met de resultaten van de nulmeting vormden uiteindelijk de basis voor het ontwerp.
Voorafgaand aan de werkzaamheden zijn in het gebied de bestaande natuurwaarden geïnventariseerd. Hierbij is onder andere gekeken naar bestaande vegetatie en reeds voorkomende diersoorten en zijn mogelijke risico’s in kaart gebracht (zie afbeelding 1 en 2). Daarnaast zijn de bodemomstandigheden in kaart gebracht.
Ontwerpfase
Voorafgaand aan de ontwerpfase vond een uitgebreide co-creatie sessie plaats met alle belanghebbenden die in het park actief zijn. Bij de sessie bleek eens te meer hoe belangrijk deze plek is voorde inwoners van Haaren. Omwonenden, sportverenigingen, imkers, natuurverenigingen, vrijwilligers en medewerkers van gemeente Haaren waren allemaal aanwezig. Tijdens deze gezellige avond zijn alle wensen geïnventariseerd, gebundeld en teruggebracht tot een aantal kernwaarden. Deze kernwaarden in combinatie met de resultaten van de nulmeting vormden uiteindelijk de basis voor het ontwerp.
Kernwaarden
- Nadruk op natuur in het noordelijk deel van het plangebied. Nadruk op recreatie in het zuidelijk deel van het plangebied. Het gebied daartussen vormt een subtiele overgangsfase.
- Bestaande natuurwaarden behouden en versterken.
- Gezien de korte afstand tot scholen dient educatie een belangrijke thema te zijn. Concrete maatregelen: huisvesting imker op het terrein en informatieverstrekking over planten en dieren.
- Ruimte reserveren voor sport en spel! In het gebied zijn reeds sportverenigingen actief.
- Openheid van het terrein waarborgen om te voorkomen dat vandalisme in de hand gewerkt wordt.
Aanleg
Nadat bij een tweede bijeenkomst het ontwerp door alle belanghebbenden was goedgekeurd, is gestart met de aanleg van Park Ruijbosch. De werkzaamheden startte in 2018 met het noordelijk deel van het gebied en eindigde eerder dit jaar in het zuiden van het plangebied. Tal van werkzaamheden zijn uitgevoerd, waaronder: de aanleg van wadi’s, de aanleg van schelpenpaden, het planten van bomen en struiken, het plaatsen van sportelementen en de aanleg van kruidenrijke vegetaties.
Nadat bij een tweede bijeenkomst het ontwerp door alle belanghebbenden was goedgekeurd, is gestart met de aanleg van Park Ruijbosch. De werkzaamheden startte in 2018 met het noordelijk deel van het gebied en eindigde eerder dit jaar in het zuiden van het plangebied. Tal van werkzaamheden zijn uitgevoerd, waaronder: de aanleg van wadi’s, de aanleg van schelpenpaden, het planten van bomen en struiken, het plaatsen van sportelementen en de aanleg van kruidenrijke vegetaties.
Sortimentkeuze
Beheer
Om te zorgen dat de opgestelde (natuur)doelen worden behaald voert Van Helvoirt Groenprojecten ook het beheer uit in Park Ruijbosch. Dit noemen we ontwikkelingsbeheer. Het ontwikkelingsbeheer bestaat ruwweg uit de werkzaamheden die noodzakelijk zijn om de vooraf gestelde doelen te behalen. Als de doelen uiteindelijk zijn behaald gaat het ontwikkelingsbeheer over in instandhoudingsbeheer. Werkzaamheden waar je aan kunt denken zijn: jaarlijks maaien en afvoeren van de vegetatie, bestrijding en beheersing van exoten, beheersing van riet, dunning van de bomen en struikenetage en het schonen van poelen en wadi’s.
Een groot deel van het park is ingezaaid met kruiden. De soortensamenstelling is gebaseerd op streekeigen, autochtone en inheemse kruiden. Dat wil zeggen dat alleen algemene soorten zijn ingezaaid die van oorsprong in de omgeving voorkomen. Op het gebied van bomen en struiken is eveneens gekozen voor inheemse soorten.
Beheer
Om te zorgen dat de opgestelde (natuur)doelen worden behaald voert Van Helvoirt Groenprojecten ook het beheer uit in Park Ruijbosch. Dit noemen we ontwikkelingsbeheer. Het ontwikkelingsbeheer bestaat ruwweg uit de werkzaamheden die noodzakelijk zijn om de vooraf gestelde doelen te behalen. Als de doelen uiteindelijk zijn behaald gaat het ontwikkelingsbeheer over in instandhoudingsbeheer. Werkzaamheden waar je aan kunt denken zijn: jaarlijks maaien en afvoeren van de vegetatie, bestrijding en beheersing van exoten, beheersing van riet, dunning van de bomen en struikenetage en het schonen van poelen en wadi’s.
Monitoring
De vegetatie zal de komende drie jaar, tenminste drie maal per jaar door Van Helvoirt Groenprojecten worden gemonitord. Tenminste één keer per jaar krijgen ook geïnteresseerde inwoners de kans om zich bij de monitoring aan te sluiten. Tijdens de monitoring worden zowel de ingezaaide- als spontaan gevestigde soorten genoteerd. Daarnaast worden dominerende en invasieve soorten geïnventariseerd en
wordt ook de aanwezigheid van eventuele fauna opgenomen in de monitoring. Hierbij wordt gelet op zogenaamde indicatieve soorten. Dit zijn soorten die specifieke eisen stellen aan hun biotoop, waardoor de aan- of afwezigheid ervan wat zegt over de omgeving, samenstelling van de bodem en de kans van slagen op een gezond ontwikkelde kruidenvegetatie. Aan de hand van een jaarlijkse rapportage wordt
de gemeente geadviseerd over noodzakelijke onderhoud- en beheermaatregelen zodat de kwaliteit van het gebied ook de komende jaren gewaarborgd blijft.
Inmiddels komen in het gebied al enkele minder algemene soorten voor zoals kleverige ogentroost, basterdwederik, kleine parelmoervlinder, tangpantserjuffer en koninginnepage. Nu is het wachten tot zich echt zeldzame planten en dieren in het park vestigen!
De vegetatie zal de komende drie jaar, tenminste drie maal per jaar door Van Helvoirt Groenprojecten worden gemonitord. Tenminste één keer per jaar krijgen ook geïnteresseerde inwoners de kans om zich bij de monitoring aan te sluiten. Tijdens de monitoring worden zowel de ingezaaide- als spontaan gevestigde soorten genoteerd. Daarnaast worden dominerende en invasieve soorten geïnventariseerd en
wordt ook de aanwezigheid van eventuele fauna opgenomen in de monitoring. Hierbij wordt gelet op zogenaamde indicatieve soorten. Dit zijn soorten die specifieke eisen stellen aan hun biotoop, waardoor de aan- of afwezigheid ervan wat zegt over de omgeving, samenstelling van de bodem en de kans van slagen op een gezond ontwikkelde kruidenvegetatie. Aan de hand van een jaarlijkse rapportage wordt
de gemeente geadviseerd over noodzakelijke onderhoud- en beheermaatregelen zodat de kwaliteit van het gebied ook de komende jaren gewaarborgd blijft.
Inmiddels komen in het gebied al enkele minder algemene soorten voor zoals kleverige ogentroost, basterdwederik, kleine parelmoervlinder, tangpantserjuffer en koninginnepage. Nu is het wachten tot zich echt zeldzame planten en dieren in het park vestigen!
